Balinaların dili çözüldü: Ne dedikleri artık anlaşılacak

Balinalarının birbirleriyle iletişim kurarken kullandığı tıklama dizilerini yapay zeka desteğiyle analiz eden bilim insanları bu sesleri insan diline çevrince oldukça şaşırtıcı derecede yakın özellikler taşıdığını buldu. 

BALİNALARIN DİLİ MORS ALFABESİNE BENZİYOR

Araştırmada, balinaların "koda" adı verilen ritmik tıklamalar kullandığı ve bu tıklamaların iki temel sesli harf benzeri elemana sahip olduğu belirlendi:

a-koda: "ah" sesi benzeri

i-koda: "ee" sesi benzeri

Araştırmacılar, balinaların bu sesleri rastgele üretmediğini belirterek, tıklamaların uzunluk, perde ve zamanlama bakımından bilinçli olarak kontrol edildiği ortaya koydu. Ayrıca, balinaların farklı “kelimeleri” oluştururken ses özelliklerini tıpkı insanlar gibi değiştirdiğini de ifade ettiler.

SU ALTINDA SOSYAL BİR DİL KONUŞULUYOR

CETI ekibi, bu karmaşık seslerin genellikle balinaların aile grupları arasındaki sosyal etkileşimlerde ortaya çıktığını belirledi. Bu kodlar balinaların birbirlerini tanımasında, grupla bağlantıyı sürdürmesinde, avlanırken koordinasyon sağlamasında sosyal bağları güçlendirmesinde aktif bir rol oynuyor.

Project CETI’nin dilbilim lideri Gašper Beguš, Popular Science’a yaptığı açıklamada şunları söyledi:

"Bir zamanlar Mors alfabasına benzeyen tuhaf bir sistem olarak gördüğümüz şeyin aslında çok daha insansı olduğunu anladık. Sualtında ünlüler var ve bu, tamamen farklı bir dünyada bile iletişim sistemlerinin bizimkine benzeyebileceğini gösteriyor."

BALINALARIN KONUŞMASI NASIL KAYDEDİLDİ?

Araştırmacılar, Karayipler'de yaşayan 15 ispermeçet balinasına “DTAG” adı verilen vantuzlu küçük mikrofonlar yerleştirdi. Bu yöntem sayesinde, 2014–2018 yılları arasında dişi balinalar ve yavrularından oluşan bir gruptan 4 binden fazla net koda kaydı toplandı.

İlk kayıtlar insan kulağına son derece yavaş geldiği için bilim insanları sesleri hızlandırarak desenleri daha net hale getirdi. Böylece kodaların tıpkı insan sesli harfleri gibi A ve I kategorilerine ayrıldığı anlaşıldı.

BALİNALARIN KONUŞMA RİTMİ ÇÖZÜLDÜ

Çalışmada tıklamaların sayısı, aralarındaki duraklamalar ve hızın belirgin ritimler oluşturduğu görüldü. Bu ritimler adeta bir müzik dizisi gibi işliyor.

"ah" kodalarının doğal olarak daha uzun sürdüğü

"ee" kodalarının ise kısa ve uzun versiyonlara ayrıldığı tespit edildi. Bu uzunluk farklarının anlam içerebileceği düşünülüyor. Yapay zeka analizleri, bu seslerin tesadüfen oluşmadığını, balinaların tıpkı insanlar gibi zamanlamayı, ses yüksekliğini ve tıklama kalitesini bilinçli olarak kontrol ettiğini doğruladı.