Çığır aşan başarı: Yapay zeka ile bugüne kadar yapılmış en ayrıntılı model oluşturuldu

Yeni geliştirilen bu model, galaksimizin evrimini 10 bin yıl boyunca tekil yıldız düzeyinde takip ederek, bugüne kadar mümkün olmayan bir çözünürlük düzeyine ulaştı. Daha önceki simülasyonlar yıldızları gruplar hâlinde modelleyerek küçük ölçekli fiziksel süreçlerde önemli detayları gözden kaçırırken, bu yeni yöntem her bir yıldızın davranışını ayrı ayrı takip edebiliyor.

Bunu mümkün kılan şey ise derin öğrenme ile fizik tabanlı modellemeyi bir araya getiren yenilikçi yaklaşım oldu. Yapay zekâ, özellikle süpernova patlamalarının ardından gazın nasıl yayıldığını öğrenerek, bu karmaşık olayları daha hızlı simüle edebilir hale geldi. Model, süpernovaların ardından geçen 100 bin yıllık sürede gaz dinamiklerini öngörebiliyor.

Bu sayede simülasyonlar hem daha hızlı hem de daha doğru ilerleyebiliyor. Örneğin, daha önce onlarca yıl süren galaktik evrimin bir milyar yıllık süreci artık yalnızca yaklaşık 115 gün içinde modellenebiliyor. Fugaku süper bilgisayarı ve Tokyo Üniversitesi’nin Miyabi sistemi kullanılarak doğrulanan bu yöntem, Samanyolu’nun devasa yapısını yüksek doğrulukta yeniden üretmeyi başardı.

Yapay zekânın bu olağanüstü katkısı, hesaplamalı bilimlerde devrimsel bir değişimin habercisi olarak görülüyor. Hirashima, bu başarının yapay zekâyla hızlandırılmış simülasyonların artık sadece örüntü tanıma değil, gerçek bilimsel keşif aracı hâline geldiğini gösterdiğini vurguladı. Özellikle galaksimizde yaşamın temelini oluşturan elementlerin nasıl ortaya çıktığını anlamak açısından büyük bir fırsat sunuyor.

Çalışma, SC'25 (Yüksek Performanslı Hesaplama, Ağ, Depolama ve Analiz Uluslararası Konferansı) kapsamında sunulurken, geliştirilen yöntemin kara delik akresyonu, kozmik yapı oluşumu, iklim ve hava durumu simülasyonları gibi pek çok alana uygulanabileceği ifade edildi.

Ekip, bundan sonraki aşamada tekniği daha da geliştirerek, Dünya sistemi modellemelerinde kullanılabilecek yeni uygulamaları keşfetmeyi hedefliyor.