Beynimiz kendini 4 kez yenileniyor ve bunu 4 ayrı yaşta yapıyor! İşte beynin yenilendiği yaşlar

Cambridge Üniversitesi bilim insanları, insan beyni gelişimine dair kapsamlı bir harita çıkararak, beynin yaşamımız boyunca 9, 32, 66 ve 83 yaşlarında olmak üzere dört temel "yeniden yapılandırma" anıyla ayrılan beş ana evreden geçtiğini ortaya koydu.

Nature Communications dergisinde yayımlanan bu bulgular, zekâmızı, hafızamızı ve duyguları düzenleme yeteneğimizi etkileyen önemli değişimlerin, sadece çocukluk ve ergenlikte değil, yaşamın her evresinde devam ettiğini gösteriyor.

Çalışmanın başyazarı Profesör Duncan Astle, "Geriye baktığımızda, çoğumuz hayatımızın farklı evrelerden oluştuğunu hissediyoruz. Meğerse beynimiz de bu evrelerden geçiyormuş" diye özetliyor.

Araştırmacılar, 4 bin kişiden alınan MRI verilerini analiz ederek beynin gelişimini aşağıdaki aşamalara ayırdı:

Yoğun gelişim ve bağlantıların kaosu (Doğumdan 9 yaşa kadar): Bu dönem, beynin en yoğun geliştiği evredir. Hafıza ve duygulardan sorumlu gri madde ve öğrenme için hayati önem taşıyan beyaz madde hızla gelişir. Beyin, ihtiyacı olandan daha fazla sinir bağlantısı kurar, bu da verimliliği azaltarak bilgi işlemenin daha yavaş olmasına neden olur.

Olgunlaşma ve optimizasyon (9 yaştan yaklaşık 32 yaşa kadar): Beyin, daha verimli çalışmak için kendini yeniden yapılandırır. Sinir bağlantıları kısalır ve bilgi akışı hızlanır. Planlama ve karar verme gibi temel bilişsel yetenekler bu dönemde gelişir. Beynin tam olarak istikrar kazanması yaklaşık 32 yaş civarında gerçekleşir.

Bilişsel istikrarın en uzun dönemi (Yaklaşık 32 yaştan 66 yaşa kadar): Bu otuz yıla kadar sürebilen en uzun evredir. Bilişsel yetenekler, zekâ ve kişilik bu dönemde nispeten sabit kalır. Ancak bilim insanları, beyin bölgeleri arasındaki bağlantıların yavaş yavaş daha az verimli hale gelmeye başladığını belirtiyor.

Erken yaşlanma ve bilgelik (Yaklaşık 66 yaştan 83 yaşa kadar): Bu dönüm noktasında erken yaşlanma evresi başlar ve özellikle beyaz maddede sinir bağlantılarının hızlanmış kaybı yaşanır. Buna rağmen, bu yaştaki bireylerin deneyim ve yaşam bilgeliği sayesinde duygularını düzenlemede daha iyi hale geldiği gözlemlenmiştir.

Geç yaşlanma (Yaklaşık 83 yaştan sonra): Son aşamada, sinir bağlantılarındaki azalma beynin farklı bölgeleri arasındaki iletişimde zorluklara yol açarak bunama riskini artırabilir.

Profesör Astle, bu keşfin, beynin yaşamın değişimlerine uyum sağlamanın bir dizi aşamasından geçerek hayat boyu gelişmeye devam ettiğini ve sürecin asla doğrusal olmadığını gösterdiğini vurguladı.