Bilim insanaları şaşkın: Ay'da ilk kez su izleri

Bu parçacıklar, Ivuna tipi karbonlu kondrit (CI kondrit) olarak bilinen ve Dünya’da nadir rastlanan bir meteorit türüne ait. Araştırmacılar, bu keşfin Güneş Sistemi’nin erken dönemlerinde su taşıyan asteroidlerin Ay’a ulaştığına dair ilk doğrudan kanıt olduğunu belirtiyor.

ATMOSFERE GİRİNCE KAYBOLUYORLAR

CI kondritler, yapılarının yaklaşık yüzde 20’sini suyla bağlı minerallerin oluşturduğu, gözenekli ve kırılgan yapılarıyla biliniyor. Bu kırılganlıkları nedeniyle Dünya atmosferine girdiklerinde genellikle parçalanıyorlar ve iz bırakmadan yok oluyorlar. Bu nedenle, Ay gibi atmosferi olmayan bir ortamda korunmuş halde bulunmaları büyük bir bilimsel fırsat olarak görülüyor.

Araştırma, Çin Bilimler Akademisi’nden Jintuan Wang ve Zhiming Chen liderliğindeki bir ekip tarafından yürütüldü. Chang’e-6 göreviyle Ay’ın güney kutbunda yer alan Apollo kraterinden alınan 5 binden fazla toz örneği incelendi. Bu bölge, eski göktaşı çarpmalarının izlerini aramak için ideal bir alan olarak kabul ediliyor.

NE AY'A NE DÜNYA'YA AİT

Bilim insanları, bu örnekler içindeki olivin minerallerine odaklandı. Bu parçalar, taramalı elektron mikroskobu ve izotop ölçümleri gibi ileri analiz teknikleriyle incelendi. Sonuç olarak, yedi parçacığın kimyasal yapısının CI kondritlerdeki olivinle tamamen örtüştüğü belirlendi.

Yapılan analizler, bu parçacıkların ne Ay’a ne de Dünya’ya ait olmadığını, bir CI kondrit asteroidin çarpması sonucu oluştuğunu gösterdi. Bu çarpmanın ardından hızla soğuyan parçacıklar, milyarlarca yıl boyunca kimyasal özelliklerini koruyarak bugüne kadar ulaşmış.

AY'DA DAHA İYİ KORUNUYOR

Bu bulgu, sadece Ay’da CI kondrit izlerinin bulunduğunu kanıtlamakla kalmadı; aynı zamanda Ay’ın atmosferden yoksun doğasının, bu tür kırılgan materyalleri Dünya’ya kıyasla çok daha iyi koruyabildiğini de ortaya koydu. Araştırmacılar, Ay yüzeyindeki meteorit kalıntılarının yüzde 30’unun bu türden olabileceğini öne sürüyor.

Bilim insanları, CI kondritlerin erken dönemde Dünya ve Ay’a su ve uçucu maddeleri taşımış olabileceği hipotezini uzun süredir tartışıyor. Ay’ın uzak yüzünden gelen bu 7 küçük toz tanesi, bu teoriyi destekleyen somut veriler sunmuş oldu.

Bu çığır açan çalışma, Proceedings of the National Academy of Sciences dergisinde yayımlandı. Ekip, gelecekteki Ay görevlerinin bu tür dış kaynaklı materyalleri daha ayrıntılı analiz edebilmesi için yeni yöntemler geliştirmeye devam edeceklerini belirtti.