Dev dedektör, hayalet parçacıkları rekor hassasiyetle yakaladı

Nötrinolar evrende en yaygın madde türü olarak biliniyor ve her saniye trilyonlarcası görünmez şekilde vücudumuzdan geçip gidiyor. Ancak düşük enerji seviyeleri nedeniyle bu parçacıkları tespit etmek son derece güç. Buna rağmen 2025 yılı boyunca yürütülen deneylerde önemli ilerlemeler kaydedildi ve JUNO’nun faaliyete geçmesi bu ilerlemenin en kritik adımlarından biri oldu.

İnşası tam 10 yıl süren ve Çin’in güneyindeki Kaiping dağlarının altında yer alan dev küresel dedektör, 20 bin ton ağırlığa sahip. 350 milyon doları aşan maliyetle inşa edilen gözlemevinin temel amacı, nötrinoların kütle sıralamasını belirlemek.

Almanya’daki Mainz Üniversitesi’nden araştırmacılar, JUNO’nun nötrino salınım parametrelerini geçmişteki tüm deneylerden çok daha yüksek bir hassasiyetle ölçmeyi başardığını açıkladı. Bu başarı, dedektörün olağanüstü doğrulukla çalıştığını ortaya koyuyor.

Geçmişte Güneş’ten gelen nötrinoların beklenenden daha az tespit edilmesi “güneş nötrino gerilimi” olarak bilinen gizemi doğurmuştu. Daha sonra nötrinoların yolculuk sırasında farklı türlere dönüşebildiği anlaşılınca bu sorun çözülmüştü. JUNO’nun yeni verileri, bu dönüşümlerin hassas ölçümlerini doğrulayarak cihazın ne kadar doğru çalıştığını kanıtladı.

JUNO Proje Yöneticisi ve Sözcüsü Yifang Wang, “Sadece iki ayda ulaşılan bu hassasiyet, JUNO’nun tam olarak planlandığı gibi çalıştığını gösteriyor” diyerek başarıyı değerlendirdi.

Her ne kadar Çin’de kurulmuş olsa da JUNO, uluslararası bir bilim girişimi niteliğinde. İtalya, Fransa, Rusya, Almanya ve ABD’nin de dahil olduğu 17 ülkeden 700’ün üzerinde araştırmacı bu dev projeye katkı sağlıyor.