Sular hızla yükseliyor: 4 bin yıllık rekor kırıldı

Uzmanlar, yükselen deniz seviyelerinin yalnızca kıyı şehirleri için değil, aynı zamanda küresel tedarik zincirleri açısından da büyük bir tehdit oluşturduğunu vurguluyor. Özellikle deltalar gibi düz ve suya yakın bölgelerin bu artıştan ciddi biçimde etkileneceği belirtiliyor.

Araştırmacılar, binlerce yıl öncesine ait mercan resifleri ve mangrovlar gibi doğal jeolojik kayıtları inceleyerek, Holosen döneminden günümüze kadar deniz seviyesi değişimlerini analiz etti. Nature dergisinde yayımlanan çalışmaya göre, 1900 yılından bu yana deniz seviyesi yılda ortalama 1,5 milimetre artıyor ve bu oran, son binlerce yılın hiçbir döneminde görülmedi.

Bu yükselişin ardında iki ana faktör bulunuyor: Termal genleşme ve buzulların erimesi. Gezegenin ısınmasıyla birlikte okyanuslar daha fazla ısı emiyor ve genleşiyor. Aynı anda, özellikle kutup bölgelerinde bulunan buz tabakaları eşi benzeri görülmemiş bir hızla çözülüyor.

Sadece Eylül 2023 ile Ağustos 2024 arasında Grönland, 80 milyar ton buz kaybetti. Bu, üst üste 28. yıl boyunca, ürettiğinden daha fazla buz yitirdiği anlamına geliyor. Araştırmaya göre, Grönland’daki tüm buzların erimesi durumunda, küresel deniz seviyesi tam 7,4 metre yükselebilir.

Bilim insanı Yucheng Lin, özellikle buzul dışı küçük buzulların, kıtasal buz kütlelerine kıyasla daha hızlı tepki verdiğini ve Grönland’da bu sürecin kritik bir noktaya ulaştığını ifade ediyor.

Deniz seviyesindeki her 1 santimetrelik artışın, dünya genelinde yaklaşık 6 milyon kişiyi kıyı taşkınlarına açık hale getirdiği tahmin ediliyor. Bu durum özellikle New York, Cakarta ve Manila gibi alçak kıyı düzlüğünde yer alan metropoller için büyük bir tehdit oluşturuyor.

Çalışmanın bir diğer önemli uyarısı ise Çin'e yönelik: Ülkenin ekonomik açıdan en önemli şehirleri, aynı zamanda zemin çökmeye en yatkın bölgelerde yer alıyor. Bu da Çin’i “çifte tehdit” altında bırakıyor.

Lin’e göre, sadece birkaç santimetrelik yükseliş bile delta bölgelerindeki taşkın riskini büyük ölçüde artırıyor ve bu bölgeler genellikle uluslararası tarım ve lojistik merkezleri olduğu için etkiler küresel boyutlara ulaşıyor.