Benzersiz canlı çözüldü: Telefon kablosu gibi çalışıyor

Renk değiştirme becerileriyle tanınan bukalemunlar, aynı zamanda gözlerini ayrı yönlere çevirebilme özellikleriyle de dikkat çekiyor. Bu sıra dışı görsel kontrol sistemi, onların avlanma başarısında kilit rol oynuyor. Avlarını gözleriyle bağımsız biçimde tarayan bukalemunlar, hedefi belirledikten sonra gözlerini aynı noktaya kilitleyip, vücutlarının iki katı uzunluğundaki dilleriyle saldırıya geçiyor.

'HER YÖNE DÖNEBİLEN GÜVENLİK KAMERASI'

Sam Houston Eyalet Üniversitesi’nden Juan Daza, bukalemun gözlerini “her yöne dönebilen güvenlik kameralarına” benzetiyor. Ancak bu olağanüstü hareket kabiliyetinin nasıl mümkün olduğu bugüne kadar net biçimde anlaşılamamıştı.

Florida Doğa Tarihi Müzesi’nden Edward Stanley, Brookesia minima türüne ait bir bukalemunu bilgisayarlı tomografiyle incelerken alışılmadık bir yapıyla karşılaştı. Düz olması beklenen optik sinirlerin, şaşırtıcı biçimde spiral yapıda olduğu ortaya çıktı. Bulgular, bilimsel dergi Scientific Reports’ta yayımlandı.

'ŞAŞIRTICI'

Çalışmanın yazarlarından Daza, bu keşif karşısında duyduğu şaşkınlığı şöyle ifade etti: 

“Yapının kendisi beni şaşırttı ama kimsenin bunu daha önce fark etmemiş olması daha da şaşırtıcı.” 

Araştırmacılar, bugüne dek yapılan çalışmaların çoğunun canlı hayvanlar yerine ölü örnekler üzerinde yapılmasının bu ayrıntının gözden kaçmasına neden olduğunu düşünüyor.

Ekip, farklı türlerden 30’dan fazla kertenkele ve yılanı da tarayarak benzer yapıları aradı. Sadece bukalemun türlerinin tamamında spiral yapılı optik sinirlere rastlandı. Diğer sürüngenlerde bu özelliğe rastlanmadı. Ayrıca Chamaeleo calyptratus türünün embriyoları üzerinde yapılan analizler, sinirlerin başlangıçta düz olduğunu, ancak gelişim sürecinde kıvrıldığını gösterdi.

Bilim insanlarına göre, bukalemunların sert boyun yapısı, kafalarını serbestçe hareket ettirebilmelerini engelliyor. Bu nedenle evrimsel olarak göz hareketlerini telafi edecek bir sinir yapısı gelişmiş olabilir. Daza, bu sistemi eski telefonlarda kullanılan kıvrımlı kablolara benzeterek şöyle diyor: 

“İlk telefonlarda düz kablolar vardı, ama sonra kıvrımlı kablolarla kullanıcıların daha rahat hareket etmesi sağlandı. Bukalemunlar da aynı şeyi yapıyor: Kıvrımlı sinir yapısı, gözün hareket kabiliyetini en üst düzeye çıkarıyor.”