Gizemli ayak kemiğinin antik sahibi bulundu

2009’da keşfedilen ve “Burtele ayağı” olarak anılan 3,4 milyon yıllık fosil, ağaca tırmanmaya uygun kıvrık ayak parmaklarına sahipti. Ancak o dönem bu ayak fosilinin hangi türe ait olduğu belirlenememişti. Şimdi aynı bölgede bulunan yeni çene ve diş kalıntıları sayesinde araştırmacılar, bu gizemli ayağın Australopithecus deyiremeda türüne ait olduğunu düşünüyor.

Bu yeni tür ilk kez 2015’te tanımlanmıştı. Ancak diş yapısının hem Lucy’nin türü olan Australopithecus afarensis’e hem de daha eski bir tür olan Australopithecus anamensis’e benzemesi nedeniyle tartışmalıydı. Yapılan son çalışmada, Burtele ayağına çok yakın bir noktada aynı yaşta olduğu belirlenen 13 yeni diş ve çene fosili keşfedildi. Bu parçaların karşılaştırılması, bunların güvenle A. deyiremeda türüne ait olduğunu gösterdi.

Australopithecus deyiremeda, Lucy gibi yerde iki ayak üzerinde yürüyebiliyor olsa da, aynı zamanda ağaçlara tırmanmak için evrimleşmiş parmaklara sahipti. Bu durum, insan evriminde farklı türlerin iki ayaklı yürüyüşü farklı şekillerde geliştirdiğini gösteriyor. Araştırmanın başyazarı Yohannes Haile-Selassie, “İki ayak üzerinde yürüme bizim evrim tarihimizde kilit bir unsur, ama bu yürüyüşün birçok farklı yolu vardı” diyor.

Diş minesine yapılan kimyasal analizler, A. deyiremeda’nın daha çok ağaçlık alanlarda yaşadığını ve besinlerini ağaç ve çalılıklardan sağladığını ortaya koydu. Öte yandan Lucy’nin türü daha açık alanlarda yaşamış ve daha çeşitli bir beslenme düzenine sahipti. Haile-Selassie, bu ekolojik ayrımın aynı bölgede yaşayan iki türün kaynak için rekabete girmeden bir arada yaşayabilmesini sağladığını ifade ediyor.

Ancak herkes yeni bulgulara tamamen ikna olmuş değil. A. deyiremeda’nın gerçekten ayrı bir tür olup olmadığı ve bu ayağın ona ait olup olmadığı hâlâ bazı araştırmacılar için belirsiz. Chicago Üniversitesi’nden paleontolog Zeray Alemseged, ayak ile dişlerin aynı türe ait olduğuna dair kanıtların yalnızca konum ve zaman yakınlığına dayandığını belirtiyor.

Öte yandan bazı uzmanlar artık bu türün gerçekten farklı bir dal olduğunu kabul ediyor. Dartmouth College’tan antropolog Jeremy DeSilva, A. deyiremeda’nın hem anatomik hem de davranışsal olarak farklılık gösterdiğini, özellikle daha seçici bir beslenme biçimine ve ağaçlarda daha fazla vakit geçirme davranışına sahip olduğunu söylüyor. DeSilva, “Bu makale benim için Australopithecus deyiremeda’ya soy ağacımıza hoş geldin demek gibi” ifadesini kullandı.