Komşu gezegen aslında eskiden 'cennet' gibiymiş

Bazı araştırmalar Mars’ın milyarlarca yıldır yaşanabilirliğini yitirdiğini öne sürse de, son bulgular bunun aksini işaret ediyor. NASA’nın Curiosity gezgininin Gale Krateri’nde yaptığı keşifler, gezegenin düşündüğümüzden çok daha uzun süre yaşam için elverişli koşullar barındırmış olabileceğini ortaya koydu.

New York Üniversitesi Abu Dabi’den (NYUAD) bilim insanlarının yürüttüğü yeni çalışma, milyarlarca yıl önce Gale Krateri’ndeki eski kum tepelerinin yeraltı suyuyla etkileşime girerek kayalaştığını gösteriyor. Journal of Geophysical Research – Planets dergisinde yayımlanan bulgular, Mars’ın beklenenden daha uzun süre yaşanabilir bir gezegen olduğunu düşündürüyor.

Çalışma, NYUAD Astrofizik ve Uzay Bilimleri Merkezi’nden (CASS) Dimitra Atri liderliğinde yürütüldü. Ekibe CASS araştırmacısı Vignesh Krishnamoorthy, araştırma enstrümantasyon bilimcisi James Weston, doktora sonrası araştırmacı Marieh B. Al-Handawi ve Profesör Panče Naumov da dahil oldu.

Araştırmacılar, Curiosity’nin Stimson Formasyonu’nda (SF) tespit ettiği kayalaşmış kum tepelerini inceledi. Gale Krateri’nin aşırı kuru ortamı göz önüne alındığında, bu oluşumların Noachian Dönemi’nde (4,1–3,7 milyar yıl önce) bölgede yaşanan büyük çaplı taşkınlar ve krater içine akan nehirler sırasında meydana geldiği değerlendirildi.

Ekip Curiosity’nin Mars Science Laboratory veri defterinden aldığı bulguları, Birleşik Arap Emirlikleri’nin çöl bölgelerinde su varlığında oluşmuş benzer kaya yapılarıyla karşılaştırdı. Sonuç olarak SF’nin, yakın dağlardan gelen yeraltı suyuyla yaşanan geç dönem su aktivitesinin ürünü olduğu belirlendi. Bu etkileşim sonucunda kalsiyum sülfat dihidrat olan alçıtaşı (gypsum) gibi minerallerin biriktiği görüldü.

Bu çalışma, araştırmacıların geçen yıl Kaliforniya’daki Caltech’te düzenlenen Onuncu Mars Konferansı’nda sunduğu benzer bulgularla da uyum gösteriyor. O araştırmada da Gale Krateri yakınlarındaki Greenheugh Pediments adlı başka bir kumul sisteminde benzer kayalaşmış yapılar incelenmişti. Her iki çalışmada da yeraltı suyu ve kum tepeleri arasındaki etkileşimin, yaşam izleri barındırabilecek önemli jeolojik oluşumlar oluşturmuş olabileceği düşünülüyor.

Dünya’da kumtaşı birikimleri, en eski yaşam izlerini taşıyan mikroorganizma topluluklarına ev sahipliği yapmasıyla biliniyor. Bu benzerlikten yola çıkan araştırma ekibi, Gale Krateri’ndeki kayalaşmış tortuların antik bakterilere ait korunmuş izler barındırma potansiyeli taşıdığını değerlendiriyor.

Yeni bulgular yalnızca Mars’ın günümüzdeki aşırı soğuk ve kuru ortamına nasıl dönüştüğünü anlamaya katkı sağlamıyor; aynı zamanda gelecekteki yaşam arama misyonları için de önemli hedef bölgeleri işaret ediyor.